Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, etik ve bilimsel standartlara uygun etik politikaları benimsemiştir. Makaleler bu standartlar doğrultusunda yayınlanmaktadır. Araştırmacıların etik standartlara uygun davranması beklenmektedir. Makalelerin etik kurallara uygunluğundan yazarlar sorumludur. Bilimsel araştırma ve yayın etiği açısından temel prensipler aşağıdaki gibi sıralanmaktadır.
- İntihalden Kaçınma: Başkalarının fikirlerini, metotlarını, verilerini veya eserlerini atıf yapmadan kullanılmaması.
- Veri Sahtekârlığından Kaçınma: Verilerin doğruluğunu manipüle edilmemesi, uydurulmaması veya yanıltıcı şekilde sunulmaması.
- Katkıların Doğru Atanması: Araştırmaya katkı sağlayan herkesin adının doğru bir şekilde belirtilmesi.
- Çıkar Çatışmalarını Açıklama: Araştırmacıların veya yayın sahiplerinin çıkar çatışmalarını açıkça belirtmeleri.
- İnsan ve Hayvan Deneklerin Haklarını Koruma: İnsanlar ve hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda etik standartlara uyulması ve deneklerin haklarının korunması.
- Bilimsel Sağlamlık ve Şeffaflık: Araştırma sürecinin ve sonuçlarının şeffaf bir şekilde rapor edilmesi ve bilimsel prensiplere uygunluğun sağlanması.
- Tıp Araştırmalarında Etik Kurallara Uyma: Tıp araştırmalarında özellikle katılımcıların hakları, mahremiyeti ve güvenliği konusunda özel önlemler alınması.
- Kamu Kaynaklarının Etkin Kullanımı: Kamu kaynaklarının etkin ve verimli bir şekilde kullanılması ve israf edilmemesi.
- Toplumsal Sorumluluk: Araştırmanın topluma fayda sağlama amacıyla yürütülmesi ve sonuçlarının toplumla paylaşılması.
- Çevresel Etkilerin Dikkate Alınması: Araştırma ve yayın faaliyetlerinin çevresel etkilerinin dikkate alınması ve sürdürülebilirlik ilkelerine uyulması.
Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma Ve Yayın Etiği Yönergesi’ne göre bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırı davranışlar şu şekilde sıralanmaktadır.
- İntihal: Başkalarına ait fikirleri, metotları, verileri veya eserleri bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseri gibi göstermek,
- Sahtecilik: Bilimsel araştırmalarda gerçekte var olmayan veya değiştirilmiş verileri kullanmak,
- Çarpıtma: Araştırma kayıtları veya elde edilen verileri değiştirmek, araştırmada kullanılmayan cihaz veya materyalleri kullanılmış gibi göstermek, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını değiştirip şekillendirmek,
- Tekrar yayım: Aynı araştırma sonuçlarını birden fazla dergiye yayım için göndermek veya yayımlamak,
- Dilimleme: Bir araştırmanın sonuçlarını, araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde ve uygun olmayan biçimde parçalara ayırıp birden fazla sayıda yayımlayarak bu yayınları akademik atama ve yükselmelerde ayrı yayınlar olarak sunmak,
- Haksız yazarlık: Aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dâhil etmek veya olan kişileri dâhil etmemek, yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygun olmayan bir biçimde değiştirmek, aktif katkısı olanların isimlerini sonraki baskılarda eserden çıkartmak, aktif katkısı olmadığı halde nüfuzunu kullanarak ismini yazarlar arasına dâhil ettirmek,
Dergimize gönderilecek tüm ileriye dönük çalışmalar için Etik Kurul onayı, çalışmanın yapıldığı kurumdan alınmalı ve yazıda belirtilmelidir. Vaka raporları; etik ve yasal kurallar nedeniyle hastanın mahremiyetinin korunmasına özen gösterilmelidir. Hastanın kimliği, hastanın yazılı onayı olmadan (veya yasal vasisinden izin alınmadan) basılmamalıdır.
Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, deney hayvanları ile yapılan çalışmalarda genel kabul görmüş etik kurallara uymanın gerekliliğini hatırlatmaktadır. Etik Kurul onayı, makale ile birlikte sisteme yüklenmelidir. Bu tip çalışmaların varlığında yazarlar, makalenin gereç ve yöntem bölümünde bu ilkelere uygun olarak çalışmayı yaptıklarını, kurumlarının etik kurullarından ve çalışmaya katılmış insanlardan “Bilgilendirilmiş olur” (informed consent) aldıklarını belirtmek zorundadır.
Dergimize gönderilen bilimsel yazılarda Uluslararası Tıp Dergisi Editörleri Komitesi’nin (International Committee of Medical Journal Editors [ICMJE]) tavsiyeleri ile Yayın Etiği Komitesi’nin (Committee on Publication Ethics [COPE]) editörler, hakemler ve yazarlar için uluslararası standartlar doğrultusunda dergimizin etik politikası oluşturulmuştur. Bu sorumlulukların yerine getirilmesi bilimsel yayınlarda güvenilirliği, dürüstlüğü ve kaliteyi sağlamak için önemlidir.
Editörlerin Etik Sorumlulukları
- Adil Değerlendirme Süreci: Editörler, makaleleri adil ve tarafsız bir şekilde değerlendirmeli ve yayınlanacak içeriği objektif kriterlere göre belirlemelidir.
- Etik Kuralların Uygulanması: Editörler, yayınlanacak makalelerin araştırma etiği standartlarına uygun olduğunu teyit etmelidir.
- Çıkar Çatışmalarının Yönetimi: Editörler, kendisi veya derginin çıkar çatışmalarını etkili bir şekilde yönetmelidir.
- Güvenilirlik ve Kalite: Editörler, derginin itibarını korumak için güvenilir ve kaliteli içeriklerin yayınlanmasını sağlamalıdır.
- Yazar ve Hakem Geri Bildirimleri: Editörler, yazarlara ve hakemlere yapılan geri bildirimleri dikkate almalı ve süreci geliştirmek için gerekli önlemleri almalıdır.
Yazarların Etik Sorumlulukları
- Araştırma Etiği ve Standartlarının Uygulanması: Yazarlar, çalışmalarının tasarımı, yürütülmesi ve raporlanması sürecinde etik standartları göz önünde bulundurmalıdır. Bilimsel araştırmalarda gerekli etik kurallara uygun davranılmalıdır.
- Orijinal ve Doğru Bilgi Sunumu: Çalışma verilerinin kasıtlı olarak değiştirilmesi veya yanıltıcı şekilde sunulması kabul edilemez bir durumdur. Yazarlar, sunulan bilginin orijinal ve doğru olduğunu garanti etmelidir.
- Çıkar Çatışması Bildirimi: Yazarlar, herhangi bir çıkar çatışmasını açıkça belirtmelidir. Bu, finansal, ticari, siyasi veya kişisel çıkarlar olabilir.
- Yazar Katkıları: Tüm yazarların makaleye katkıları açıkça belirtilmelidir. Bu, araştırma tasarımı, veri toplama, analiz, yorumlama veya yazıyı tasarlama gibi katkıları içerir.
- Kaynakların ve Referansların Doğru Kullanımı: Yazarlar, kullandıkları kaynakları doğru bir şekilde belirtmeli ve referans göstermelidir.
- İlgili Etik Kurulların Onayı: İnsanlar veya hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalar için ilgili etik kurullardan onay alınmalıdır.
Hakemlerin Etik Sorumlulukları
- Gizlilik: Hakemler, inceledikleri makalelerin içeriğini gizli tutmalı ve herhangi bir çıkar çatışması durumunu bildirmelidir.
- Araştırma Etiği: Hakemler, inceledikleri araştırmaların etik standartlara uygun olduğunu değerlendirmelidir.
- Doğruluk ve Kalite: Hakemler, değerlendirdikleri makalelerin bilimsel doğruluğunu ve kalitesini titizlikle değerlendirmelidir.
- Yorum ve Geri Bildirim: Hakemler, makalelerle ilgili objektif ve yapıcı geri bildirimlerde bulunmalıdır. Bu, yazarların makalelerini geliştirmelerine yardımcı olmaktadır.
Yayın Etiği Politikası
Dergimiz, Yayın Etiği Komitesi (COPE) tarafından belirlenen etik kurallara bağlıdır ve tüm yazar, hakem ve editörlerin bu kurallara uyması beklenmektedir. Yayın sürecinde etik standartların sağlanması amacıyla aşağıdaki politikalar benimsenmiştir:
- Yazarlık ve Katkı Politikası
• Makale, bilimsel katkı sağlayan tüm yazarları içermelidir ve yazar sırası karşılıklı olarak kararlaştırılmalıdır.
• Her yazar anlamlı katkılarda bulunmuş olmalı ve tüm içerikten sorumlu olmalıdır.
• Onursal yazarlık ve hayalet yazarlık kesinlikle yasaktır.
• Yazarlar, makalenin son halini yayımlanmadan önce onaylamalıdır.
- Şikâyet ve İtiraz Süreci
• Yazarlar, hakem değerlendirmeleri ve editoryal kararlarla ilgili itirazda bulunabilir.
• İtirazlar, editoryal kurul tarafından objektif olarak değerlendirilecek, gerekirse bağımsız hakem görüşlerine başvurulacaktır.
• Şikâyetler, COPE yönergelerine göre ele alınacaktır.
- Yayın Sonrası Tartışmalar ve Düzeltmeler
• Yayımlanan bir makalede ciddi bir hata veya etik ihlal tespit edilirse, editoryal kurul düzeltme yapma veya makaleyi geri çekme hakkına sahiptir.
• Yayımlanan makalelere yönelik eleştiriler ve bilimsel tartışmalar editoryal kurul tarafından değerlendirilir.
• Yazarlar, yayımlanan makalelerdeki hataları editoryal kurula bildirmekle yükümlüdür.
- Araştırma Suistimali İddialarının Belirlenmesi ve Ele Alınması
• Dergimiz, intihal, atıf manipülasyonu, veri uydurma ve çarpıtma gibi araştırma suistimallerine karşı yayın etiği ve akademik dürüstlük ilkelerine bağlıdır.
• Yayımlanacak çalışmalarda araştırma suistimalini önlemek amacıyla yayıncı ve editörler sıkı etik inceleme süreçleri uygular.
• Dergi, araştırma suistimalini teşvik etmez veya buna izin vermez.
• Yayımlanmış makalelere ilişkin araştırma suistimali iddiaları COPE yönergeleri ve uluslararası etik standartlara uygun olarak ele alınacaktır.
• Araştırma suistimali şüphesi taşıyan makalelerin işlemleri, etik inceleme tamamlanıncaya kadar durdurulur.
• Eğer bir makalede etik ihlal tespit edilirse, makale geri çekilir veya düzeltilir ve ilgili kurumlara bildirilir.
- Çıkar Çatışması Politikası
• Yazarlar, çalışma ile ilgili finansal veya finansal olmayan tüm çıkar çatışmalarını beyan etmelidir.
• Hakemler, herhangi bir çıkar çatışması durumunda editörü bilgilendirmeli ve değerlendirme sürecinden çekilmelidir.
• Editörler, karar verme sürecinde tarafsızlık ilkesine uygun hareket etmelidir.
- Veri Paylaşımı ve Tekrarlanabilirlik Politikası
• Araştırma verileri etik kurallar çerçevesinde paylaşılabilir olmalıdır.
• Yazarlar, verilerin nasıl toplandığını ve analiz edildiğini açıkça belirtmelidir.
• Gerektiğinde, yazarlar, ham verileri editör veya hakemlerle paylaşmaya hazır olmalıdır.
- Etik Kurul İncelemesi Politikası
• Etik kurul onayı gereken durumlarda, yazarlar bunu açıkça belirtmelidir.
• İnsan veya hayvan denekleri içeren çalışmalarda etik kurallara uyulmalı ve etik kurul onayı sağlanmalıdır.
• Makaleler, intihal ve etik ihlaller açısından intihal tespit yazılımlarıyla kontrol edilmektedir.
- Fikri Mülkiyet Hakları Politikası
• Yazarlar, makalelerinin özgün olduğunu ve başka bir yerde yayımlanmadığını garanti etmelidir.
• Telif hakkı ihlali, veri manipülasyonu veya hatalı atıf tespit edilmesi durumunda makale geri çekilebilir.
• Dergimiz açık erişim politikasını benimsemektedir.
- Erişim Politikası
• Okuyucular, dergimizin internet sitesindeki makalelere herhangi bir abonelik veya ödeme olmaksızın erişebilir.
• Makaleleri görüntülemek için herhangi bir ücret ya da abonelik ücreti talep edilmez; bilimsel bilginin serbest dolaşımı desteklenmektedir.
• Tam metin makalelere PDF formatında erişim sağlanır.
• Yayımlanan makalelerin kurumsal arşivlerde, akademik sosyal ağlarda ve diğer dijital platformlarda paylaşılması teşvik edilir.
- Arşivleme Politikası
• Dergimiz, yayımlanan bilimsel içeriğin uzun vadeli erişimi ve korunmasını sağlamak için güvenilir dijital arşivleme sistemleri kullanır. İçeriğimiz DergiPark platformu üzerinden yedeklenmekte ve korunmaktadır.
• Derginin yayım hayatının sona ermesi durumunda dahi, yayımlanmış tüm makalelere DergiPark arşivleme sistemi üzerinden erişim sağlanacaktır.
- Gelir Kaynakları Politikası
• Yazarlardan, hakemlerden veya okuyuculardan herhangi bir ücret talep edilmez.
• Yayım, işlem, abonelik veya makale gönderim ücreti alınmamaktadır.
• Yayın süreci, bağımsız ve tarafsız editoryal değerlendirme ilkelerine göre yürütülür; finansal destek veya gelir kaynakları editoryal kararları etkilemez.
- Reklam Politikası
• Dergimiz, herhangi bir ticari veya kurumsal reklam kabul etmemektedir.
• Yayın süreci tamamen akademik ve bilimsel ilkelere göre yürütülmekte, editoryal kararlar dış etki veya mali kaynaklardan bağımsız alınmaktadır.
- Doğrudan Pazarlama Politikası
• Dergimiz doğrudan pazarlama faaliyetlerinde bulunmamaktadır.
• Yazarlara ve okuyuculara sunulan tüm bilgiler doğru, güvenilir ve yanıltıcı içerikten uzaktır.
